Ata tohumunun kıymetini yeni yeni anlamaya başladık.
Ulusal kanallarda ve basın organlarda hemen her gün bu konuda haberler öne çıkıyor.
Türkiye’nin 4. Yerel Tohum Bankasına sahip olan Denizli Honaz’daki Yerel Tohum Merkezi’nde 713 çeşit Ata tohumu koruma altına alındı. Merkeze bağlı sera ve tarlalarda ata tohumlarından yetiştirilen fideler, çevredeki üreticilere dağıtılarak yerel ürünlerin artırılmasına çalışılıyor.
Şimdi bir tohum bankası daha kuruluyor.
O da Safranbolu’ya…
Günümüzde sebze ve meyvelerin eskisi kadar sağlıklı ve lezzetli olmadığı düşüncesi ve insanların organik ürünlere olan ilgisi; üreticileri de organik tarıma yöneltiyor. Sebzelerin genleriyle oynanması ve ithal hibrit tohumlarla ilgili soru işaretleri de ata tohumlarına ilgiyi her geçen gün artırıyor. Yerel lezzetlerimizin koruma altına alınması düşüncesiyle Türkiye’nin dört yanında yerel tohum bankaları kurulması yönünde çabalar devam ediyor.
Denizli’nin Honaz ilçesinde 2 yıl önce Honaz Belediye Başkanı Yüksel Kepenek’in girişimiyle kurulan Yerel Tohum Merkezi’nde 713 tür yerel sebze ve meyve tohumunun koruma altına alındığı bildirildi. Merkez sorumlusu ve Ziraat Mühendisi Tuğba Çınar, yerel tohum biriktirmeye çevre dağ köylerinden başladıklarını, daha sonra merkezin adının duyulması ile birlikte gerek Denizli’nin tüm köylerinden gerekse yurt içinde farklı illerden merkeze tohum akışı sağlandığını bildirdi.
Ata Tohumundan Yetiştirilen Fideler Yerel Üreticilere Dağıtılıyor
Merkez bünyesinde bir tohum bankası kurulduğunu, ayrıca 700 metrekarelik seralarında ata tohumlarından sezonluk yerel fide yetiştirmeye başladıklarını anlatan Tuğba Çınar, geçen yıl kendi yetiştirdikleri sebzelerden ilk tohumları aldıklarını bildirdi. İthal tohumla yetiştirilen sebze ve meyvelerin hastalıklar için bir temel oluşturduğunu kaydeden Çınar, bu nedenle ata tohumlarıyla yapılan üretimin son derece değerli olduğunu söyledi. Çınar şu bilgileri verdi:
“Biz burada fideleri yetiştirirken bitkinin dayanıklılığını, bağışıklığını kuvvetli tutmaya çalışıyoruz. Azot, fosfor, potasyum vs bitkinin neye ihtiyacı varsa kontrollü bir şekilde verdik. Zararlılardan korumak için kimyasal kullanmak yerine odun külü kullandık. Domatesteki tuta kelebeği zararlısı için tuzaklar kurduk. Daha diri, sağlıklı fide yetiştirmeye çalışıyoruz. Geçen yıl yetiştirdiğimiz fidelerin bir bölümünü kendimiz diktik, bir bölümünü ise bizlere tohumluk vermeleri şartıyla çevredeki üreticilere dağıttık. Üreticiler; fidelerimizin çok sağlıklı olduğunu, memnun kaldıklarını söylediler. Çok güzel ürünlerimiz oldu. İlk mahsullerimizi tohumluk olarak ayırdığımız için birimizi bin yaptık. Artık zengin bir tohum bankamız var. Her türlü sebzenin, tahılların ata tohumu merkezimizde bulunuyor. Domates, biber, patlıcan, salatalık, kabak, fasulye gibi ürünlerin pek çok çeşidinin tohumları var.
Bu yıl elimiz daha kuvvetli, seramızda 210 bin yerel sebze fidesi yetiştirdik. Bunun bir kısmını tohumluk olarak ayırırken, büyük çoğunluğunu yine yerel üreticilerimize dağıttık.
Yerel Ürünler Dağ Köylerinde Korunmuş
Tuğba Çınar, sebze üreticisinin; zararlılara karşı daha dayanıklı olması, daha fazla mahsul elde edilmesi, devletin ithal tohuma teşvik vermesi gibi sebeplerle ithal hibrit tohum kullandığını söyledi.
Dağ köylerine ulaşımın zor olması, aynı zamanda bu köylerdeki insanların ekonomik sıkıntı içinde olması nedeniyle buralarda tarımda farklı bir arayışa girilmediğini ve geleneksel yöntemlerle üretimin sürdürüldüğünü anlatan Tuğba Çınar, yerel ürünlerin geçmişten bugüne bu şekilde korunduğunu söyledi. Bu köylerde üreticinin ilk döken domatesi, biberi toplamayıp dalında bıraktığını, çürümeye başladığında da tohumlarını ayırıp kurutarak bir sonraki yıl için tohumluk olarak ayırdığını belirten Çınar, “Yıllardır dağ köylerinde bu böyle süregelmiş. Dağda teknolojiden uzak izole bir hayat sürmüşler. Ürünleri kendileri için yetiştirmişler, dışarıya satmamışlar. Zaten ithal tohuma, zirai ilaçla ayıracak paraları da yok. Bu nedenle ürünlerini doğal bir şekilde yetiştirmişler. Bu da yerel ürünlerin orijinal haliyle bugünlere gelmesini sağlamış” dedi.
Tohum Takası Yapılıyor
2006 yılında çıkarılan Tohumculuk Yasası nedeniyle yerel ata tohumları ve fidelerinin ticari amaçlı alım-satımının yasak olduğunu kaydeden Tuğba Çınar, bu nedenle merkezden fide ve tohum satışı yapmadıklarını söyledi. İsteyen üreticilere ücretsiz fide verdiklerini belirten Çınar, isteyen gönüllülerin merkeze bağış yapabildiğini, bu bağışlarının da yine merkezin gelişimi ve ürünlerin yetiştirilmesi için kullanıldığını ifade etti. Sosyal medya aracılığı ile Türkiye’nin dört yanından üreticilerin kendilerine ulaştığını anlatan Tuğba Çınar, bu üreticilerle yerel tohum takası yaptıklarını bildirdi.
Ordu ve Safranbolu’da da Yerel Tohum Bankası Kurulacak
Tuğba Çınar, Ordu ve Safranbolu belediyelerinden yetkililerin Honaz’a gelerek Honaz Belediyesi Tohum Merkezi’nde incelemelerde bulunduklarını ve kendilerinden bilgi aldığını söyledi. Bu kentlerde de ata tohumlarının korunduğu Yerel Tohum Bankası kurulması için hazırlık yapıldığını kaydeden Çınar, bu konuda girişimde bulunmak isteyen Türkiye’nin her yerinden belediyelere ücretsiz danışmanlık hizmeti vermeye hazır olduklarını bildirdi. Tuğba Çınar ayrıca elinde ata tohumu bulunan tüm üreticilere seslenerek, Türkiye’nin geleceği için kendilerine yerel tohum bağışında bulunmaya veya tohum takası yapmaya davet etti.
Ata tohumu nedir? Ata tohumu ne işe yarar?
Ata tohumu, yüzyıllardır Anadolu’da kullanılan genetiğiyle DNA’sı ile oynanmamış ürünler olarak adlandırılmaktadır. Son günlerde yerli olan ata tohumunun ne olduğu internette merak konusu oldu. Peki ata tohumu nedir, ata tohumu ne işe yarar? Yerli ata tohumu neden önemli? İşte ata tohumu hakkında tüm merak edilenler:
Son dönemlerde birçok projeye destek veren Emine Erdoğan şimdide ülkemiz için çok önemli olan organik ve yerli bir tarım için Ata tohumunu destekledi. Yüzyıllar boyunca Anadolu'da saklı kalmış olan ata tohumu önemini vurgulayan bir video paylaştı. Bu sayede ata tohumunu olan merak ve ilgi bir hayli arttı. Ata tohumu genetiği değiştirilmemiş olduğu için daha sağlıklı ve bulunduğu ortama uyum sağlamış binlerce yıllık tarım ürünüdür. Ata tohumu ülkemiz için çok önemlidir. Aynı zamanda ata tohumu hibrit, GDO veya benzeri ıslah çalışmalarına tabi tutulmadığı için doğal ve sağlıklı tohumdur. Ata tohumunun bazı özellikleri bulunuyor.
Genetiği değiştirilmemiştir
İklim koşullarına dayanıklıdır
Zamanda sürdürülebilir bir kaynak türüdür
ATALIK TOHUM NASIL ANLAŞILIR?
Atalık tohumu anlamak için tohumu 3 kere ekmeniz gerekiyor. Atalık tohumun verdiği ürünler birbirinden farklı olabilir. Rengi ya da boyu farklı olabileceği için, ürüne bakarak anlamak zordur. Bu yüzden ata tohumunu 3 kere ekerek her ekişten sonra ürünü kontrol edip şeklinde ya da tadında herhangi bir bozukluk olup olmadığını kontrol etmeniz gerekiyor. 3 kere ektikten sonra aynı kalitede ürün verebiliyorsa, o zaman elinizdeki tohum yerli tohumdur.
ATALIK TOHUMLAR NEDEN ÖNEMLİ?
Atalık tohumlar bulundukları iklime, toprağa ve coğrafyaya asırlar içinde uyum sağlar aynı zamanda çok daha dayanıklı ve daha besleyici özelliklere sahiptir.
Ülkemizde son zamanlarda yaygın hale gelen GDO’lu veya hibrit tohumun kullanılması gıdada bağımlılığa ve açlığa neden olabilir. Bu yüzden atalık tohumları kullanmak çok önemlidir. Eğer atalık tohumlar kullanılmazsa dirençli ve besleyici gen kaynakları kaybedilir.
Atalık tohumdan üretilmiş bir domatesteki magnezyum oranı hibrit tohum kullanılarak üretilmiş dokuz tane domatesteki magnezyuma denk gelmektedir.
Ayrıca, atalık tohumlar doğa ve biyolojik çeşitlilik için elzemdir. Bulundukları bölgenin doğa koşullarına uyum sağlayan atalık tohumların kuşaktan kuşağa aktarılması ve çoğaltılması biyolojik çeşitliliğin sağlanması için bir zorunluluktur.
