Zonguldak'ın Çaycuma ilçesinde yer alan ve ''Karadeniz'in Efesi'' olarak adlandırılan Tieion Antik Kenti'nde yaz mevsimlerinde sürdürülen kazı çalışmaları başladı.
İlçeye bağlı Filyos beldesinde, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın himayesinde, Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Şahin Yıldırım başkanlığında yürütülen kazı çalışmaları, 35 kişililik ekip tarafından yapılıyor.
Yaklaşık 2 ay sürecek kazı çalışmalarında, iki aşamalı olarak kentin yüksek bölgesinde (Akropol), kuruluş döneminden Orta Çağ'ın sonlarına kadar süren yerleşim yeri incelenecek.
Kazı Başkanı Yıldırım, AA muhabirine yaptığı açıklamada, şaşırtıcı bir şekilde Ceneviz dönemine tarihlendirilen bir yapı kalıntısıyla karşılaştıklarını söyledi.
"Büyük ihtimalle M.S. 10 ile 11. yüzyıllar arasında Cenevizliler tarafından kullanılmış bir şato kalıntısına rastladık." diyen Yıldırım, şöyle devam etti:
"Cenevizliler tarafından kullanılmış bir şato kalıntısı olmalı ki buna benzer bir yerleşim yeri Bartın iline bağlı Amasra ilçesinde de vardı. Epeyce tahrip olmuş durumda. Yakılmış ve yıkılmış. Bu da Selçukluların yani Türkler'in Karadeniz'e ilk geldiği sıralarda buradaki kalenin fetih sırasında alındığını düşünüyoruz. Bununla beraber Selçuklu dönemine tarihlendirilen yine çeşitli bulgularımız oldu. Özellikle Akropol'deki ikinci teras olarak adlandırdığımız yerde eski Bizans sonrasında mescide çevrilmiş yapı ve Selçuklu emirine ait olması muhtemel bir mühür iziyle karşılaştık. Bu da bu coğrafyanın Türk İslam sürecindeki gelişimini göstermekte."
Kentin M.Ö. 7'inci yüzyılın sonralarında 6'ıncı yüzyılın başlarında Grek kolonistler tarafından kurulduğunu anlatan Şahin Yıldırım, "Buna dair de bu bölgedeki en erken yerleşim yerleri izleriyle karşılaştık. Bu Helen kolonizasyonu olarak adlandırılan dönemle ilgili de yine Akropol'de çeşitli yerleşim katmanlarıyla karşılaştık. O döneme tarihlendirilen bol miktarda seramik buluntu ve bunu destekleyen küçük buluntularla karşılaştık. Yine Büyük İskender döneminden, Pers döneminden, Roma döneminden çeşitli bulgular var Akropolde." diye konuştu.
Yıldırım, kentin su sistemiyle bağlantılı bir sarnıç yapısının geçen yıldan itibaren ortaya çıkmaya başladığına dikkati çekerek, "Orta Anadolu'daki höyükler gibi yine katman katman bildiğimiz anlamda M.Ö. 7'inci yüzyıldan, M.S. 14'üncü yüzyıla kadar uzanan yaklaşık 10 ile 12 kattan oluşan yerleşim semasına sahip. Bu bakımdan da Karadeniz'in geçirmiş olduğu tarihsel süre içerisinde bütün evreleri bu antik kentte görme olasılığımız var." şeklinde konuştu.
- Tieion Antik Kenti
Zonguldak'ın kuzeydoğusundaki sahil kenti Filyos'ta yer alan Tieion Antik Kenti, "Tios" adlı rahibin önderliğindeki Miletos kolonisi tarafından kuruldu. Tarih boyunca Herakleia Pontika (Ereğli) ve Amastris'in (Amasra) gölgesinde kalan kent, çeşitli krallıklara bağlı olarak varlığını sürdürdü.
Romalılar tarafından yıkılıp yağmalanan kent, daha sonra yeniden inşa edilerek Roma eyaletlerine bağlı ticaret ve balıkçı bölgesi olarak varlığına devam etti. Bölge, sonraki dönemlerde ise balıkçı kasabasına dönüştü.
19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren yabancı araştırmacılar ve seyyahlarca araştırmalar yapılan antik kentte 2006'da başlatılan kazı çalışmalarının, Karadeniz ve küçük Asya tarihi ile arkeolojisine ışık tutması amaçlanıyor.